Van de Klok zaait en oogst isolatiemateriaal van eigen grond in Goirle

‘Hier groeien huizen’, prijkt er sinds dit voorjaar op een groot bouwbord midden in een verder leeg veld in het gebied Bakertand in Goirle. Daaronder, onzichtbaar nog, ligt de basis voor een bijzonder circulair bouwverhaal.

Van de Klok heeft de grond in Goirle jaren geleden verworven om er samen met andere partijen een nieuwbouwwijk te realiseren. Tot het zover is, stelt de bouwende ontwikkelaar de grond beschikbaar aan boer Corné van Roessel van boerderij De Walhoeve. Hij gebruikt het perceel al jaren voor de verbouw van gewassen voor zijn veehouderij.

Biobased missie

In het kader van zijn duurzaamheidsambities ontstond eind vorig jaar bij Van de Klok het idee om de grond tijdelijk anders in te zetten. “Onze doelstelling is om in 2030 onze CO₂-uitstoot te halveren”, zegt Thijs Pleijhuis-Kleve, verantwoordelijk voor de duurzaamheidsstrategie van KlokGroep. “Daarnaast willen we dat vijftig procent van de materialen die we gebruiken hernieuwbaar of hergebruikt zijn. Door op eigen grond gewassen te telen die hiervoor geschikt zijn, kunnen we de biobased keten versterken. Je zou je kunnen afvragen: waarom koop je de biobased materialen niet gewoon? Maar we zien als bouwbedrijf hierin ook een verantwoordelijkheid.”

Voor boer Corné past het plan goed in zijn bedrijfsvoering. “Het is een win-winsituatie voor zowel Van de Klok als voor ons”, zegt hij. “Wij gebruiken de tarwe voor ons vee en kunnen de mest van onze dieren op het land kwijt. Bovendien hebben wij de kennis en de machines om dit goed aan te pakken.”

Van land tot pand

Om de keten van akker tot gevel sluitend te maken, haakte Van de Klok meerdere partijen aan. Onder meer ontwikkelaar Van de Ven Tilburg, die ook een stuk grond beschikbaar stelde. En Building Balance, een organisatie die expertise inbrengt rond geschikte gewassen voor isolatie, certificering en toepassing in prefab constructies.

In april werd het vijf hectare grote perceel ingezaaid met tarwe. Naar verwachting volgt de oogst in augustus. “Zodra de pit hard en droog genoeg is, knippen we de plant een paar centimeter boven de grond af”, legt Corné uit. “Het graan vangen we op, het stro blijft achter op het veld om te drogen. Zodra het droog is persen we het in balen van zo’n 400 kilo.”

Daarmee is het stro nog niet direct geschikt voor de bouw. “Het gaat naar een gespecialiseerd verwerkingsbedrijf dat het reinigt, hakselt en sorteert”, zegt Thijs. “Zo ontstaat een schoon, egaal product dat we kunnen verwerken in prefab bouwelementen zoals daken en wanden.”

Of dit specifieke stro uiteindelijk in de woningen in Goirle terechtkomt, is nog de vraag. “Het is zonde om het eerst ergens op te slaan, dus we hopen het direct te kunnen toepassen, bijvoorbeeld in een renovatie- of ander nieuwbouwproject”, zegt Thijs. “Maar zelfs als het elders wordt gebruikt, is het wat ons betreft geslaagd.”

Als dit model op te schalen is, kan het een toekomstbestendige kans zijn voor zowel boeren als bouwers.

Opstap naar iets groters

Volgens Thijs is het project Bakertand een eerste stap naar iets groters. “Zodra de pilot is afgerond, maken we de balans op: hoe is het gegaan, wat zijn de plussen en minnen? Als het aan mij ligt investeren we daarna door. Ons doel is om biobased isolatiemateriaal verder te brengen. Als Van de Klok bouwen we jaarlijks veel woningen. Willen we die zoveel mogelijk met biobased materialen vullen, dan hebben we meer nodig dan de vijf hectare in Goirle.”

De ambitie gaat bovendien verder dan alleen stro. Thijs: “Stro is relatief makkelijk te verbouwen en veel loonwerkers in deze regio hebben al de juiste machines. Maar in de toekomst kunnen we ook andere gewassen overwegen. We hebben als bouwende ontwikkelaar veel grondposities. Als we die tijdelijk kunnen benutten voor duurzame materialen, is dat pure winst.”

Keten bouwen

Voor Corné zit de kracht van het project vooral in de samenwerking. “We hebben allemaal hetzelfde doel: het moet financieel kloppen én maatschappelijk iets opleveren. Als dit model op te schalen is, kan het een toekomstbestendige kans zijn voor zowel boeren als bouwers.”

Voor Van de Klok is het project geslaagd als het leidt tot een echte keten. “Natuurlijk zou het mooi zijn als we ons eigen stro kunnen gebruiken in onze woningen”, zegt Thijs. “Maar wat ik vooral wil, is dat ook andere bouwers hiermee aan de slag gaan. Dat meer opdrachtgevers de waarde van biobased materialen inzien. En dat boeren er een nieuw verdienmodel in ontdekken. Dan hebben we écht iets in beweging gezet.”

Leren door te doen

Het project in Goirle is niet het enige waarin Van de Klok experimenteert met biobased materialen. In Druten worden momenteel zes woningen gebouwd met een strodak. De stro is afkomstig van een andere locatie. “We gebruiken het project in Druten om te leren hoe we dit op grotere schaal kunnen toepassen”, vertelt Thijs. “Bij dit soort innovaties moet je gewoon beginnen, ook als je nog niet alles weet. Anders blijf je er alleen maar over praten en gebeurt er niks. Als we willen dat biobased bouwen de norm wordt, dan moet je soms gewoon je nek durven uitsteken.”

Project Bakertand

Nieuwbouwproject Bakertand betreft de ontwikkeling van een nieuwe woonwijk ten noorden van Goirle. Het plan bestaat uit de bouw van circa 735 woningen in uiteenlopende typen, gericht op een brede mix van doelgroepen.