Ketensamenwerking: over cultuurverandering en meer

Woningcorporatie Oosterpoort bezit 4.800 woningen in de gemeenten Groesbeek, Ubbergen en Heumen. De kostenreductie gebeurt in drie trances: dit jaar moet er 5 procent op 1.500 woningen bespaard worden, een jaar later 10 procent op 3.000 woningen en tot slot 20 procent op alle woningen in 2016. Eugène Janssen spreekt duidelijke taal: “Als we dit niet doen, dan is het op den duur niet meer mogelijk om onderhouds- en nieuwbouwprojecten uit te voeren.” Met alleen bezuinigingen kon de ambitie van Oosterpoort onmogelijk bereikt worden en nadenken over andere vormen van samenwerking met de keten was op een gegeven moment onvermijdelijk.

Vertrouwen en gelijkwaardigheid
In 2011 en 2012 doorliep Oosterpoort een selectieproces om passende samenwerkingspartijen te vinden. Op de selectie volgde een overeenkomst met drie strategische partijen: Hurks Vastgoedontwikkeling, Dura Vermeer Bouw Zuid West en Van de Klok. Hier zijn vervolgens tien ketenpartners aan toegevoegd. In 2013 startte de voorbereidende fase en inmiddels is de samenwerking daadwerkelijk begonnen. Een van de grote thema’s binnen de samenwerking is bedrijfscultuur. “Eigenlijk was de bouwkolom in het verleden altijd georganiseerd door wantrouwen. De opdrachtgever, opdrachtnemer, onderaannemers en leveranciers moeten af van denken in ongelijkwaardigheid. We willen niet samenwerken op basis van dikke bestekken met getallen tot drie cijfers achter de komma. Het is belangrijk om naar een cultuurverandering toe te werken.”

Geen half werk
De ketensamenwerking is gebaseerd op drie belangrijke elementen. Het is een gestructureerde samenwerking, die projectongebonden is en geldt voor het gehele bezit. “Zo kom je tot procesherdefinities en daaruit haal je als organisatie je voordeel. De samenwerking geldt voor ons hele bezit, want het is onverstandig om bijvoorbeeld mutatieonderhoud en planmatig onderhoud te scheiden. Wat je bij het een doet, heeft tenslotte effect op het ander. Essentieel is ervoor zorgen dat je je bezit over een langere periode op een goede manier onderhoudt.” Daarbij geldt dat afgestapt moet worden van denken in eindigheid. “Een particuliere woningbezitter hoor je niet zeggen dat zijn huis over twintig jaar rijp is voor de sloop, maar dat gebeurt in de corporatiewereld wel. Ik vind dat we voortdurend moeten bekijken hoe we ons bezit kunnen behouden.”

Transparantie
Een andere, belangrijke verandering in denkwijze is de bekostiging van het werk eerlijk verdelen. “We hebben een transparante prijsopbouw nodig. Een onderaannemer heeft gedeeltelijk dezelfde kosten in zijn uurtarief verwerkt als de aannemer. Bij ketensamenwerking is het noodzakelijk de totale keten in ogenschouw te nemen en de opbouw van de prijzen te analyseren. Alle dubbele kosten moeten eruit. Daarnaast is de vraag wie de leverancierskorting krijgt. We moeten met zijn allen goede afspraken maken over de verdeling van algemene kosten, winst en risico.” Met deze gesprekken zijn de partijen momenteel bezig. Daarbij gaat Eugène Janssen voortvarend te werk. “Momenteel zetten we grote stappen op inkoopgebied, want gezamenlijke inkoop is een belangrijke factor binnen het gehele proces. Transparantie is daarbij essentieel.”

Door de verregaande vorm van duurzame samenwerking kijkt Eugène Janssen met een positieve blik naar de toekomst. “Ik ben ervan overtuigd dat wij onze doelstelling van 2016 gaan halen. Als woningcorporatie geeft deze ketensamenwerking ons grote voordelen. Maar dat geldt niet alleen voor ons, ook onze partners zien voordelen. Ik denk zelfs dat door deze vorm van samenwerking de bouwwereld kan veranderen.”